Trong bối cảnh một loạt các phản đối từ các nhà sư, nhà điều hành thị trường chứng khoán Trung Quốc đã tổ chức một kế hoạch triển khai IPO cho một liên doanh du lịch kết hợp với Phổ Đà Sơn – một trong bốn ngọn núi Phật giáo thiêng liêng ở Trung Quốc với nhiều ngôi chùa và bức tượng Bồ-tát Quán Thế Âm mạ vàng.
Theo thông báo từ Ủy ban điều tiết chứng khoán Trung Quốc (CSRC), Công ty Phát triển Du lịch Phổ Đà Sơn (PTD) đã rút đơn xin IPO của mình sau chiến dịch kéo dài 1 tháng bởi các nhà sư, những người cho biết việc chào bán cổ phần không tuân thủ các quy định mới được ban hành vào tháng 11 năm ngoái bởi Cục Quản lý Nhà nước về Tôn giáo bảo vệ các địa điểm tôn giáo khỏi bị khai thác.
Phổ Đà Sơn, một trong bốn ngọn núi Phật giáo lớn nhất Trung Quốc, nằm ở trung tâm của một hòn đảo ở phía Đông, cách Thượng Hải khoảng 32 km. Được đặt tên theo Núi Potalaka, trú xứ huyền thoại của Bồ-tát Quán Thế Âm. Phổ Đà Sơn là một địa điểm hành hương hơn 1.000 năm qua.
Theo truyền thống, có 3 ngôi chùa chính trên Phổ Đà Sơn: chùa Phổ Tế, được thành lập vào năm 916, chùa Pháp Vân, được thành lập năm 1580, và chùa Huệ Tế, được thành lập năm 1793. Hiện nay có hơn 30 ngôi chùa lớn trên và xung quanh núi, cũng như Viện Phật giáo, một trong những học viện Phật giáo lớn nhất ở Trung Quốc.
PTD thuộc sở hữu của chính quyền tỉnh Chiết Giang và các công ty quản lý tài sản của chính quyền địa phương, đã lên kế hoạch liệt kê tài sản kiểm soát Phổ Đà Sơn nhằm gây quỹ cho một loạt cơ sở hạ tầng tập trung vào du lịch, bao gồm bãi đỗ xe, cơ sở spa và cáp treo.
Irene Lok, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Phật giáo Nhân văn Trung Quốc của Đại học Trung Quốc đã ca ngợi quyết định chặn IPO là một chiến thắng hiếm hoi trong cuộc chiến chống thương mại hóa các địa điểm Phật giáo của Trung Quốc. “Tất cả đều vận hành như một doanh nghiệp ngày nay”, bà nói. “Các địa điểm Phật giáo như thế này ngày nay đã bị thương mại đến 90%”.
Hiệp hội Phật giáo Trung Quốc (BAC) do chính phủ hậu thuẫn đã vận động chống IPO trong nhiều tháng, thu hút IPO theo kế hoạch của PTD làm tổn hại đến xã hội và phát triển Phật giáo ở Trung Quốc. Chính phủ gần đây đã giới thiệu luật ngăn cản “tiếp thị đức tin”, tuy nhiên, một số Phật tử cảm thấy những thay đổi về quy định đã đến quá muộn, vì một số địa điểm tôn giáo trong nước đã được kiểm soát bởi các lợi ích thương mại – một biểu hiện thương mại hóa Phật giáo. Hai trong số bốn ngọn núi lớn của Phật giáo đã có danh sách công khai: Núi Nga Mi vào năm 1997 và Cửu Hoa Sơn vào năm 2015.
“Niêm yết nhân danh đức tin là nỗi buồn của cả xã hội”, BAC cho biết trong một tuyên bố. “Đối với tâm lý xã hội của người dân Trung Quốc, điều này sẽ có tác động sâu sắc”.
Sau khi IPO Phổ Đà được đề xuất lần đầu tiên vào năm 2012, nhân viên Cục Tôn giáo Hành chính Quốc gia Liu Wei nhấn mạnh trong một tuyên bố công khai rằng các ngôi chùa nên hoạt động như các tổ chức phi lợi nhuận, phục vụ nhu cầu tôn giáo của công chúng. “Nhìn vào các nước khác trên thế giới, không có ví dụ khác về các địa điểm tôn giáo được niêm yết công khai”, ông nói với các nhà báo. “Phải có ranh giới trong sự phát triển của một nền kinh tế thị trường”.
Tuy nhiên, các nhà khai thác các điểm du lịch tôn giáo cho rằng việc đưa vào thị trường là cần thiết để tạo ra các quỹ cần thiết để phát triển và duy trì các địa điểm thu hút hàng trăm ngàn khách thăm viếng mỗi năm. Trong một cuộc phỏng vấn, người đứng đầu văn phòng du lịch của Phổ Đà Sơn nói rằng số tiền huy động từ việc bán cổ phiếu sẽ được sử dụng để cải thiện chỗ ở, phương tiện đi lại và các tiện nghi du lịch khác trên đảo.
“Các ngọn núi Phật giáo của Trung Quốc lần lượt đã tham gia vào làn sóng thương mại hóa này. Chúng ta có thể hy vọng sẽ thấy những ngọn núi Đạo giáo được kéo vào làn sóng này sớm”, phó chủ tịch Hiệp hội Phật giáo tỉnh Hà Nam, Yan Can, cho biết qua phương tiện truyền thông xã hội. “Nó sẽ là một bi kịch đạo đức cho tất cả mọi người”.
Kể từ khi Đảng Cộng sản Trung Quốc bắt đầu nới lỏng những hạn chế về tôn giáo trong những năm 1980, đã có sự quan tâm mới về tôn giáo nói chung và trong Phật giáo nói riêng. Với sự bùng nổ gần đây của du lịch trong nước, nhiều ngôi chùa, quan chức khu vực và các doanh nhân đã nhận ra cơ hội để kiếm lời. Các địa điểm Phật giáo mới nhắm vào khách du lịch trong nước đã nổi lên khắp cả nước. Trong khi đó, nhiều ngôi chùa và địa điểm tôn giáo đang thương mại hóa một số dịch vụ của họ để tài trợ cho chi phí bảo trì và vận hành, vì sự hỗ trợ của chính phủ đối với tôn giáo đã giảm đi và thu nhập từ đóng góp thường không đủ.
Văn Công Hưng (Theo Buddhistdoor Global)